Panel ADR

Panel ADR

PYTANIA FAQ

Jak w każdym roku nieparzystym wchodzą w życie zmiany umowy europejskiej dotyczącej przewozu międzynarodowego towarów niebezpiecznych zwanej powszechnie „ADR”.

Podstawową zmianą jest wykreślenie wyrażenia „europejskiej” z nazwy umowy. Oznacza to, że regulacje ADR powinny być stosowane również przez kraje spoza UE, jak Chiny i kraje afrykańskie, które biorą udział w przewozie towarów na terenie Europy

Oprócz tego, w najnowszej wersji dokumentu, pojawiły się dwie nowe definicje:

  • szybkość dawkowania,
  • IAEA (przepisy dotyczące bezpiecznego transportu materiałów promieniotwórczych).
  • Zmodyfikowano definicje takie jak:
    • temperatura samo przyspieszającego się rozkładu,
    • wskaźnik transportowy,
    • operator kontenera-cysterny/ cysterny przenośnej.
  • Usunięto definicję:
    • poziomu promieniowania.

Istotną zmianą jest zakończenie okresu przejściowego dla stosowania wzorów nalepek ostrzegawczych, które spełniały wymagania jeszcze sprzed 31 grudnia 2014 roku.

Najwięcej jest naruszeń związanych z gaśnicami, później z pozostałym wyposażeniem i dopiero na trzecim miejscu są braki w dokumentach

Oczywiście, że tak. O ile ma do niego kontakt, a z tym w firmach bywa różnie. Zwłaszcza w sytuacji, gdy jest to „wirtualny” doradca.

W sytuacjach, z którymi ja mam do czynienia to najczęściej są konsultacje dotyczące dokumentu przewozowego, oznakowania sztuk przesyłki i pojazdu (czy przekracza 1.1.3.6?)

Tak, ale wówczas sprawa zostanie skierowana do sądu. Podstawa prawna: art. 97 par. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.

Nie, nie musi. Ale powinien podać powód odmowy podpisania. Podstawa prawna: art. 74 ust 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.

Tak. Jeżeli na parkingu są wyznaczone stanowiska dla towarów niebezpiecznych (MOP-y na autostradach i ekspresówkach) – to powinien z nich korzystać, chyba, że są już zajęte

Przewoźnik. Punkty 5.1 i 5.2 taryfikatora kar za naruszenia dotyczą przewoźnika.

 

Nie, chyba, że jest to drugi kierowca, posiadający zaświadczenie ADR lub inny członek załogi pojazdu (konwojent, magazynier, instruktor itp. – patrz definicja „członka załogi pojazdu” w 1.2.1 ADR) przeszkolony przez przewoźnika zgodnie z wymaganiami działu 1.3 ADR. Za przewóz nieuprawnionej osoby może być nałożony na kierowcę mandat karny w wysokości do 1000 zł na podstawie art. 111 Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych.

Dokumenty i zaświadczenia

Kierowca przewożący opakowane materiały niebezpieczne powinien posiadać w jednostce transportowej wymagane zgodnie z Umową ADR dokumenty, tj.:

  • dokument przewozowy sporządzony przez nadawcę w formie możliwej do odczytania i zawierający wszystkie wymagane przez ADR informacje, przy czym forma dokumentu przewozowego nie została zdefiniowana i jest dowolna. Dokument należy sporządzić w języku kraju państwa (np. w języku polskim) i dodatkowo w języku angielskim, niemieckim lub francuskim. Dla przewozów krajowych można stosować tylko język polski;
  • zaświadczenie ADR o przeszkoleniu kierowcy przynajmniej w zakresie podstawowym, które uprawnia do przewozu materiałów niebezpiecznych w sztukach przesyłki z wyjątkiem materiałów wybuchowych klasy 1 oraz materiałów promieniotwórczych klasy 7;
  • dokumenty tożsamości ze zdjęciem wszystkich członków załogi pojazdu. W Polsce może być to dowód osobisty, paszport lub karta stałego pobytu;
  • instrukcje pisemne zgodne z wzorem podanym w ADR przygotowane przez przewoźnika w językach zrozumiałych dla każdego członka załogi pojazdu. Instrukcje powinny znajdować się w kabinie kierowcy, w miejscu łatwo dostępnym. Od 1 lipca 2017 r. obowiązują tylko instrukcje pisemne zgodne z ADR 2017 (bez okresu przejściowego);
  • certyfikat pakowania kontenera lub pojazdu w sytuacji, kiedy przewóz drogowy poprzedza przewóz morski. Certyfikat ten może być wystawiony w formie osobnego dokumentu lub zawarty w dokumencie przewozowym wymaganym dla przewozu morskiego. Niezależnie od tego certyfikat ten powinien zawierać informacje potwierdzające, że załadunek kontenera lub pojazdu odbył się zgodnie z odpowiednimi wymaganiami. Dokument ten powinien również zawierać dane umożliwiające identyfikację osoby odpowiedzialnej za jego sporządzenie;
  • kopię świadectwa dopuszczenia wydanego przez właściwą władzę w przypadku przewozu niektórych materiałów wybuchowych klasy 1, materiałów samoreaktywnych klasy 4.1, nadtlenków organicznych klasy 5.2 oraz materiałów niebezpiecznych pakowanych zgodnie z instrukcjami pakowania P099 i IBC99.

Każdemu przewozowi towarów niebezpiecznych:

  • w ilościach wymagających oznakowania jednostki transportowej tablicami barwy pomarańczowej,
  • przy stosowaniu wyłączenia 1.1.3.6 (ilości towaru niebezpiecznego w jednostce transportowej), oraz
  • przy przewozie silników i maszyn na podstawie przepisu szczególnego 363, których zbiorniki paliwa zawierają powyżej 1000 litrów paliwa ciekłego, a w przypadku silników i maszyn zasilanych gazem – pojemność wodna zbiorników przekracza 1000 litrów

powinny towarzyszyć dokumenty przewozowe zgodne z ADR.

 

 

Dokument przewozowy sporządza nadawca:

  • Jednakże przewoźnik (najczęściej kierowca) ma obowiązek sprawdzenia, czy załączony do przesyłki dokument przewozowy zawiera wszystkie wymagane przez ADR informacje oraz czy jest możliwe odczytanie dokumentu przekazanego w formie elektronicznej.
  • W przypadku kontroli na trasie za wykonywanie przewozu z nieprawidłowo sporządzonym dokumentem przewozowym może być nałożona na przewoźnika – w formie decyzji administracyjnej, kara w wysokości 500 lub 300 zł, a bez dokumentu przewozowego – 800 zł oraz na kierowcę – w formie mandatu karnego, kara w wysokości 200 zł.
  • Dokument przewozowy powinien być sporządzony w języku urzędowym państwa nadania, a jeżeli nie jest to język angielski, niemiecki lub francuski – to również w jednym z tych języków.

 

Dokument przewozowy powinien zawierać następujące informacje:

  • Numer UN towaru poprzedzony literami „UN”; należy pamiętać, że jest to numer czterocyfrowy,
  • Prawidłową nazwę przewozową uzupełnioną, w przypadku towarów, dla których wskazano przepis szczególny 274 lub 318, nazwą techniczną towaru lub co najwyżej dwóch składników stwarzających największe zagrożenie.
  • Numery wymaganych nalepek ostrzegawczych, przy czym numery nalepek dla zagrożeń dodatkowych podaje się w nawiasach.
  • Grupę pakowania – o ile została przypisana do danego towaru może być poprzedzona literami „PG” lub innymi literami, odpowiadającymi skrótowi zwrotu „Grupa Pakowania” w językach, w których sporządzony jest dokument przewozowy.
  • Kod ograniczeń przewozu przez tunele, o ile planowany jest przejazd przez tunele, w których obowiązują ograniczenia przewozu.
  • Całkowitą ilość każdego z towarów niebezpiecznych mających odrębny numer UN, prawidłową nazwę przewozową lub grupę pakowania – stosownie do okoliczności jako objętość, masę brutto lub masę netto,
  • Nazwę i adres nadawcy,
  • Nazwę i adres odbiorcy.
  • Nazwę i adres podmiotu, którego własnością, w chwili przekazania przewoźnikowi, jest towar niebezpieczny.

 

Dokument przewozowy, oprócz wyżej wymienionych zapisów obowiązkowych, może zawierać szereg zapisów dodatkowych.

 

Najczęściej popełnianymi błędami przy sporządzaniu dokumentu przewozowego są:

  • niewłaściwe, niezgodne z ADR, nazwy opakowań
    niewłaściwe określanie ilości sztuk przesyłki, np. poprzez podawanie ilości opakowań zbiorczych, palet, jednostek ładunkowych (coli) itp.;
  • nieprawidłowe nazwy przewozowe,
    niewłaściwe określanie ilości towaru niebezpiecznego – np. podawanie masy brutto opakowań zbiorczych, łącznie z masą palety, skrzyni itp.;
  • niewłaściwa kolejność zapisu rodzaju towaru.

 

Wszystkie te uchybienia traktowane są jako nieprawidłowo sporządzony dokument przewozowy. Karę ponosi nadawca, przewoźnik i kierowca.

Istnieje szereg przepisów, które nie wynikają z ADR, ale dotyczą towarów, których przewóz podlega pod ADR.

Z tych przepisów wynika konieczność posiadania dodatkowych dokumentów, takich jak:

  • kopia zgody na przemieszczanie materiałów wybuchowych
    do użytku cywilnego albo amunicji,
  • urzędowo poświadczona kopia zgody na przemieszczanie broni palnej/amunicji,
  • karta przekazania odpadu,
  • zezwolenie na międzynarodowe przemieszczanie odpadów,
  • dokument przesyłania dotyczący transgranicznego przemieszczania odpadów,
  • informacja dołączona do przemieszczania odpadów.
  • Wydawane jest przez marszałka województwa, w którym był organizowany egzamin.
  • Za wydanie zaświadczenia należy wnieść opłatę w wysokości 50 złotych i dodatkowo – 50 groszy tzw. opłaty ewidencyjnej za umieszczenie danych w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK).
  • Marszałek powinien w ciągu 7 dni wysłać zaświadczenie na adres wskazany przez kierowcę.
  • Zaświadczenia ADR uzyskane w innych państwach, w których obowiązuje ADR są ważne we wszystkich tych państwach, bez względu na posiadane przez kierowcę obywatelstwo.
  • ADR nie przewiduje żadnych procedur wymiany zaświadczenia ADR z powodu wykonywania zawodu kierowcy w innym państwie, tak jak to się dzieje np. w przypadku prawa jazdy. Zatem zaświadczenie uzyskane w Polsce przez polskiego kierowcę jest honorowane bezwarunkowo np. w Niemczech, Wielkiej Brytanii czy Irlandii.
  • Zaświadczenia wydane do 31 grudnia 2012 r. według poprzedniego wzoru, papierowe, ostatecznie utraciły swoją ważność i nie mogą być przedłużane.
  • Każde rozszerzenie uprawnień wiąże się z wydaniem nowego zaświadczenia i co za tym idzie – poniesieniem kolejnej opłaty za jego wydanie.
  • Kursy specjalistyczne są ważne jedynie w okresie ważności kursu podstawowego. Jeżeli zdecydujemy się na kursy specjalistyczne np. w trzecim roku ważności kursu podstawowego, to i tak to kurs będzie ważny tak długo jak długo ważny jest kurs podstawowy. Warto zatem, odbyć jednocześnie kurs podstawowy i odpowiednie kursy specjalistyczne.

 

Po zaliczeniu egzaminu formularz zgłoszeniowy

Wzór formularza zgłoszeniowego PDF

który został złożony w ośrodku szkoleniowym zostaje przesłany do producenta dokumentu. Tam zostanie wyprodukowany specjalnie zabezpieczony przed podrobieniem blankiet z tworzywa sztucznego z numerem PESEL oraz datą urodzenia kierowcy.

 

Na blankiecie znajdą się także inne informacje o kierowcy:

  1. seria i numer zaświadczenia
  2. nazwisko kierowcy
  3. imię (imiona) kierowcy
  4. data urodzenia kierowcy
  5. obywatelstwo kierowcy
  6. wzór podpisu kierowcy
  7. organ wydający
  8. zaświadczenie
  9. termin ważności
  10. zaświadczenia
  11. klasę (klasy) lub numer (numery) UN wg ADR
  12. klasę (klasy) lub numer (numery) UN wg ADR

 

Korzystać z uprawnień kierowca może dopiero po otrzymaniu dokumentu.

Kontrole

Zgodnie z listą kontrolną wyróżnia się trzy kategorie naruszeń:

 

kategoria I – naruszenia przepisów ADR stwarzające duże zagrożenie dla ludzi lub środowiska; naruszenia takie wymagają natychmiastowego podjęcia środków zaradczych, np. unieruchomienia pojazdu lub odstawienia jednostki transportowej pod nadzorem służb ratunkowych w bezpieczne
miejsce, wezwania służb ratunkowych, przeładowania towaru do innej jednostki transportowej lub cysterny, użycie opakowań awaryjnych, itp.

czyli:

  • brak wymaganego dokumentu przewozowego,
  • brak wymaganego numeru UN, prawidłowej nazwy przewozowej lub grupy pakowania (jeżeli występuje),
  • brak wymaganego zaświadczenia ADR,
  • brak wymaganego świadectwa dopuszczenia pojazdu ADR,
  • przewóz towaru niebezpiecznego niedopuszczonego do przewozu,
  • przewóz towaru niebezpiecznego w sposób uniemożliwiający jego identyfikację,
  • uwolnienie się towaru niebezpiecznego z opakowania, jednostki transportowej, cysterny lub kontenera,
  • uszkodzenie opakowania, jednostki transportowej, cysterny lub kontenera, w stopniu stwarzającym bezpośrednie zagrożenie dla ludzi lub środowiska,
  • jednostka transportowa lub cysterna nie spełnia wymagań ADR w stopniu stwarzającym bezpośrednie zagrożenie dla ludzi lub środowiska,
  • przewóz luzem w kontenerze niezdatnym do użytku w rozumieniu ADR,
  • przewóz luzem w kontenerze niedopuszczonym do
  • przewozu luzem,
  • przewóz towaru niebezpiecznego w sposób niedozwolony (w sztukach przesyłki, w cysternie lub luzem),
  • przewóz w jednej jednostce transportowej towarów, których ładowanie razem jest zabronione,
  • przewóz w jednej sztuce przesyłki towarów, których pakowanie razem jest zabronione,
  • przekroczenie dopuszczalnego stopnia napełnienia cysterny lub opakowania,
  • brak wymaganego zamocowania ładunku,
  • przekroczenie dopuszczalnych ilości towarów niebezpiecznych na jednostkę transportową,
  • używanie niewłaściwych urządzeń oświetleniowych,
  • nieprzestrzeganie zakazu używania otwartego płomienia podczas czynności ładunkowych,
  • użycie opakowania niespełniającego wymagań ADR,
  • użycie opakowania niezgodnie z instrukcją pakowania,
  • przewóz towaru niebezpiecznego nieoznakowanym pojazdem (brak wymaganych tablic, nalepek, znaków i napisów),
  • przewóz towaru niebezpiecznego w nieoznakowanej sztuce przesyłki (brak wymaganych nalepek, znaków i napisów).

 

kategoria II – naruszenia przepisów ADR stwarzające umiarkowane zagrożenie dla ludzi lub środowiska; naruszenia takie wymagają podjęcia środków zaradczych w czasie kontroli lub po jej zakończeniu, nie później jednak niż do momentu zakończenia przewozu,

czyli:

  • przewóz pasażerów
  • brak dokumentu tożsamości członka załogi pojazdu,
  • brak nadzoru nad jednostką transportową,
  • brak wymaganych instrukcji pisemnych zgodnych z ADR,
  • uszkodzenie opakowania, jednostki transportowej, cysterny lub kontenera, w stopniu niestwarzającym bezpośredniego zagrożenia dla ludzi i środowiska,
  • przewóz sztuk przesyłki w kontenerze niezdatnym do użytku w rozumieniu ADR,
  • jednostka transportowa, kontener lub cysterna nie spełnia wymagań ADR w stopniu niestwarzającym bezpośredniego zagrożenia dla ludzi i środowiska,
  • niewłaściwe zamknięcie cysterny lub opakowania zewnętrznego w opakowaniu kombinowanym,
  • niewłaściwe oznakowanie jednostki transportowej, kontenera lub cysterny,
  • niewłaściwe oznakowanie sztuki przesyłki lub opakowania zbiorczego,
  • brak wymaganego wyposażenia awaryjnego ogólnego stosowania,
  • brak wymaganego sprzętu do ochrony dróg oddechowych,
  • brak innych wymaganych środków ochrony indywidualnej lub wyposażenia,
    brak wymaganego wyposażenia przeciwpożarowego.

 

kategoria III – naruszenia przepisów ADR stwarzające małe zagrożenie dla ludzi lub środowiska; naruszenia takie nie wymagają podjęcia środków zaradczych w czasie trwania przewozu,

czyli:

  • brak innych niż numer UN, prawidłowa nazwa przewozowa i grupa pakowania informacji w dokumencie przewozowym,
  • brak wymaganego zaświadczenia ADR w jednostce transportowej,
  • brak wymaganej kopii świadectwa dopuszczenia przez właściwą władzę,
  • brak wymaganego certyfikatu pakowania kontenera lub pojazdu,
  • brak wymaganego zezwolenia na wykonywanie operacji transportowej,
  • brak wymaganego świadectwa dopuszczenia przedziału ładunkowego lub osłony,
  • niewłaściwe wymiary tablic, napisów, nalepek lub znaków.

Związana z przewozem towarów niebezpiecznych:

  • Kierowca ponosi odpowiedzialność bezpośrednią za wszelkie czynności wykonywane w trakcie przewozu.
  • Gdy w trakcie kontroli zostaną stwierdzone naruszenia dotyczące przewozu towarów, w tym towarów niebezpiecznych, kierujący pojazdem, osoba prowadząca inny środek transportu, członek załogi środka transportu lub inna osoba fizyczna wykonująca czynności związane z przewozem towarów niebezpiecznych, która narusza obowiązki lub warunki przewozu towarów niebezpiecznych, może zostać ukarany mandatem karnym (grzywną) do 1000 zł. w trybie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.
  • Wykaz wykroczeń oraz wysokości grzywien za poszczególne wykroczenia w przewozie towarów niebezpiecznych, wynikające z ustawy o transporcie drogowym i prawa o ruchu drogowym reguluje załącznik do ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. (poz. 1367).
  • W przypadku ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych nie ma ustalonego katalogu wykroczeń. Oznacza to, że mandat może być nałożony na kierowcę lub inną osobę za każde wykroczenie a jego wysokość ustalana jest przez kontrolującego.
  • W sytuacji gdy dojdzie do wypadku z winy kierowcy, a skutki wypadku będą poważne, kierowcy może zostać postawiony zarzut spowodowania katastrofy w ruchu lądowym.
  • Jeśli natomiast dojdzie do uwolnienia się substancji niebezpiecznych, eksplozji materiałów wybuchowych, rozprzestrzenienia się substancji trujących, duszących, żrących, lub pożaru substancji łatwopalnych, w wyniku niestosowania się do przepisów umowy ADR, kierowcy grozi postawienie zarzutu popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu publicznemu.

Służby uprawnione do kontroli przewozów ADR

 

Inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego na drogach, parkingach oraz w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej

Zakres kontroli:

  1. Zgodność wymaganego przewozu towarów niebezpiecznych z wymaganiami określonymi w ADR oraz w ustawie o przewozie towarów niebezpiecznych.
  2. Sprawdzenie stanu technicznego naczyń, opakowań, urządzeń transportowych służących do przewozu towarów niebezpiecznych.
  3. Sprawdzenie stanu technicznego środka transportu użytego do przewozu, oraz jego znakowania i wyposażenia.
  4. Sprawdzenie przeszkolenia osób wykonujących przewóz towarów niebezpiecznych oraz czynności związane z tym przewozem, oraz sprawdzenie czy został wyznaczony doradca ds. bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych.
  5. Sprawdzenie dokumentów wymaganych podczas przewozu towarów niebezpiecznych, w szczególności zaświadczenie ADR.

 

Funkcjonariusze policji – na drogach i parkingach

Zakres kontroli:

  1. Zgodność wymaganego przewozu towarów niebezpiecznych z wymaganiami określonymi w ADR oraz w ustawie o przewozie towarów niebezpiecznych.
  2. Sprawdzenie stanu technicznego naczyń, opakowań, urządzeń transportowych służących do przewozu towarów niebezpiecznych.
  3. Sprawdzenie stanu technicznego środka transportu użytego do przewozu, oraz jego znakowania i wyposażenia.
  4. Sprawdzenie dokumentów wymaganych podczas przewozu towarów niebezpiecznych, w szczególności zaświadczenie ADR.

 

Funkcjonariusze Straży Granicznej– na drogach i parkingach, na terenie całego kraju.
Zakres kontroli:

  1. Zgodność wymaganego przewozu towarów niebezpiecznych z wymaganiami określonymi w ADR oraz w ustawie o przewozie towarów niebezpiecznych.
  2. Sprawdzenie stanu technicznego naczyń, opakowań, urządzeń transportowych służących do przewozu towarów niebezpiecznych.
  3. Sprawdzenie stanu technicznego środka transportu użytego do przewozu, oraz jego znakowania i wyposażenia.
  4. Sprawdzenie dokumentów wymaganych podczas przewozu towarów niebezpiecznych, w szczególności zaświadczenie ADR.

 

Funkcjonariusze Celno – Skarbowi– na terenie całego kraju.
Zakres kontroli:

  1. Sprawdzenie dokumentów wymaganych podczas przewozu towarów niebezpiecznych, w szczególności zaświadczenie ADR.

 

Żołnierze Żandarmerii Wojskowej – jedynie w zakresie przewozu wykonywanego przez siły zbrojne.

Służby, o których mowa powyżej, przy przeprowadzaniu kontroli mogą współdziałać w niezbędnym zakresie z upoważnionymi przedstawicielami:

  • Państwowej Agencji Atomistyki — w sprawach warunków przewozu materiałów promieniotwórczych;
  • Transportowego Dozoru Technicznego — w sprawach:
    – warunków technicznych i badań urządzeń transportowych przeznaczonych do przewozu towarów niebezpiecznych,
    • warunków technicznych i badań nadwozi pojazdów do przewozu luzem towarów niebezpiecznych w przewozie drogowym,
    • warunków technicznych i badań naczyń ciśnieniowych przeznaczonych do przewozu gazów,
    • świadectwa dopuszczenia pojazdu ADR do przewozu niektórych towarów niebezpiecznych,
    • świadectwa doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych;
  • Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych lub Wojskowego Dozoru Technicznego – w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych wykonywanego przez siły zbrojne;
  • Inspekcji Ochrony Środowiska – w sprawach związanych z przestrzeganiem przepisów o ochronie środowiska;
  • Straży Ochrony Kolei — w sprawach związanych z przestrzeganiem przepisów porządkowych i dotyczących ochrony życia i zdrowia ludzi na obszarze kolejowym i w pojazdach kolejowych;
  • innych organów właściwych w sprawach:
    • warunków technicznych i badań opakowań towarów niebezpiecznych;
    • badań, klasyfikacji oraz warunków dopuszczania do przewozu towarów niebezpiecznych;
    • warunków przewozu materiałów zakaźnych;

to:

  • używanie nieatestowanego lub przeterminowanego wyposażenia – szczególnie gaśnic,
  • nieuwzględnianie konieczności wyposażenia w środki ochrony indywidualnej drugiego kierowcy lub innego członka załogi,
  • brak dokumentu przewozowego lub nieprawidłowości w dokumencie przewozowym – brak wszystkich wymaganych elementów,
  • brak świadectwa dopuszczenia pojazdu ADR,
  • brak mocowania ładunku na pojeździe lub nieprawidłowości z tym związane,
  • brak przeszkolenia kursowego kierowcy,
  • pozostawianie tablicy ostrzegawczej barwy pomarańczowej na ciągniku samochodowym po odłączeniu naczepy przewożącej towary niebezpieczne,
  • stosowanie opakowań, które nie spełniają wymagań ADR,
  • niespełnienie przez pojazd wymagań narzuconych umową ADR.

Kursy/egzamin

Kierowcy przewożący towary w ilościach wymagających oznakowania jednostki transportowej tablicami barwy pomarańczowej podlegają szkoleniu i są egzaminowani przez właściwe władze danego państwa. W Polsce tymi właściwymi władzami są marszałkowie województw.

 

Aby przystąpić do egzaminu kierowca powinien mieć ukończone 21 lat oraz posiadać prawo jazdy kategorii B lub C. Przy wykonywaniu przewozu towarów niebezpiecznych pojazdami, dla których wymagane jest prawo jazdy kategorii C lub C+E (o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5t) kierowca powinien dodatkowo spełniać wymagania wynikające z ustawy o transporcie drogowym, tj. posiadać ważne badania lekarskie i psychologiczne oraz odbyte szkolenie okresowe albo kwalifikację wstępną.

Szkolenie podstawowe: 24 godziny lekcyjne + ćwiczenia

dotyczy kierowców niemających uprawnień oraz osób, którym wcześniej uprawnienia wygasły

  • wymagania ogólne dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych,
  • główne rodzaje zagrożeń,
  • działania zapobiegawcze i środki bezpieczeństwa właściwe dla różnych rodzajów zagrożeń,
  • ochronę towarów niebezpiecznych przed działaniami osób trzecich,
  • obowiązki kierowcy związane z przewozem towarów niebezpiecznych,
  • czynności podejmowane przez kierowcę po zaistnieniu wypadku, w szczególności w zakresie pierwszej pomocy, bezpieczeństwa ruchu drogowego, używania sprzętu gaśniczego i środków ochrony indywidualnej,
  • postępowanie kierowcy w czasie przejazdu przez tunele, w szczególności w przypadku pożaru,
  • środki ostrożności, które powinny być podjęte podczas załadunku i rozładunku towarów niebezpiecznych,
  • zakazy ładowania razem różnych towarów do tego samego pojazdu lub kontenera,
  • manipulowanie i układanie sztuk przesyłki,
  • oznakowanie oraz umieszczanie nalepek ostrzegawczych,
  • przeznaczenie i sposób działania wyposażenia technicznego pojazdów,
  • informacje na temat realizacji transportu kombinowanego,
  • informacje na temat odpowiedzialności cywilnej,
  • administracyjnej i karnej,
  • informacje na temat ochrony środowiska i kontroli przewozu odpadów;

 

Kurs podstawowy uprawnia do przewozu:

  • towarów niebezpiecznych, z wyjątkiem materiałów wybuchowych i promieniotwórczych:
  • w sztukach przesyłki,
  • luzem,
  • w cysternach odejmowalnych o pojemności do 1 m3 (1000 litrów),
  • w pojazdach-bateriach o pojemności całkowitej do 1 m3 (1000 litrów),
  • w kontenerach-cysternach o pojemności jednostkowej do 3 m3 (3000 litrów),
  • w cysternach przenośnych o pojemności jednostkowej do 3 m3 (3000 litrów),
    w wieloelementowych kontenerach do gazu (MEGC) o pojemności jednostkowej do 3 m3 (3000 litrów).

 

Szkolenie w zakresie cystern: 16 godzin lekcyjnych + ćwiczenia

  • zachowanie się pojazdów na drodze, z uwzględnieniem przemieszczania się ładunku,
  • szczególne wymagania dotyczące pojazdów,
  • ogólne wiadomości teoretyczne na temat różnych systemów napełniania i opróżniania cystern,
  • dodatkowe przepisy szczególne dotyczące używania pojazdów, w szczególności świadectw dopuszczenia, znaków dopuszczenia,
  • oznakowania tablicami barwy pomarańczowej oraz umieszczania nalepek ostrzegawczych;

 

Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu w cysternach uprawnia do przewozu towarów niebezpiecznych, z wyjątkiem materiałów wybuchowych i promieniotwórczych:

  • w cysternach stałych o pojemności powyżej 1 m3 (1000 litrów),
  • w cysternach odejmowalnych o pojemności powyżej 1 m3 (1000 litrów),
  • w pojazdach-bateriach o pojemności całkowitej powyżej 1 m3 (1000 litrów),
  • w kontenerach-cysternach o pojemności jednostkowej powyżej 3 m3 (3000 litrów),
  • w cysternach przenośnych o pojemności jednostkowej powyżej 3 m3 (3000 litrów),
  • w wieloelementowych kontenerach do gazu (MEGC) o pojemności jednostkowej powyżej 3 m3 (3000 litrów).

 

Szkolenie w zakresie klasy 1 (wybuchowe): 8 godzin lekcyjnych

  • specyficzne zagrożenia stwarzane przez materiały i przedmioty wybuchowe, w tym wyroby pirotechniczne,
  • zakazy pakowania i ładowania razem różnych materiałów i przedmiotów klasy 1;

 

Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych klasy 1 uprawnia

do przewozu materiałów wybuchowych w sztukach przesyłki.

 

Szkolenie w zakresie klasy 7 (promieniotwórcze): 8 godzin lekcyjnych

  • specyficzne zagrożenia związane z promieniowaniem jonizującym,
  • wymagania szczególne dotyczące pakowania, manipulowania, ładowania razem i układania materiałów promieniotwórczych,
  • szczególne środki bezpieczeństwa, które powinny być podjęte w razie wypadku z materiałem promieniotwórczym.

 

Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych klasy 7 uprawnia do przewozu

materiałów promieniotwórczych w sztukach przesyłki i luzem

 

Szkolenie doskonalące

dotyczy kierowców, którzy w dniu egzaminu posiadają jeszcze ważne uprawnienia ADR i składa się z:

  • kursu podstawowego – w zakresie przewozu drogowego towarów niebezpiecznych wszystkich klas (16 godzin lekcyjnych);
  • kursu specjalistycznego – w zakresie przewozu drogowego towarów niebezpiecznych w cysternach (8 godzin lekcyjnych),
  • kursu specjalistycznego – w zakresie przewozu drogowego towarów niebezpiecznych klasy 1 (5 godzin lekcyjnych),
  • kursu specjalistycznego – w zakresie przewozu drogowego towarów niebezpiecznych klasy 7 (5 godzin lekcyjnych).

 

UWAGA:

  • Kierowcy pojazdów przewożących towary niebezpieczne klasy 1 lub 7 w cysternach powinni odbyć kursy specjalistyczne w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych w cysternach i odpowiednio w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych klasy 1 lub 7.
  • Kierowcy pojazdów przewożących razem towary niebezpieczne klasy 1 (z wyjątkiem towarów o kodzie klasyfikacyjnym 1.4S) i 5.1, w przypadkach określonych w ADR, powinni odbyć kurs specjalistyczny w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych klasy 1, bez względu na ilość przewożonych towarów klasy 1.
  • Kursy podstawowe przeprowadzane łącznie z jednym z kursów specjalistycznych może odbywać się w formie kursu zintegrowanego.

Po ukończeniu szkolenia i zdaniu egzaminu uczestnik otrzymuje zaświadczenie ADR. Zaświadczenie ADR wydawane jest przez właściwego marszałka w języku polskim i angielskim na okres 5 lat, (uwaga: kierowca musi odbyć kurs podstawowy uzupełniający i zdać egzamin w ciągu 12 miesięcy poprzedzających wygaśnięcie uprawnienia). Zaświadczenie ADR obowiązuje we wszystkich krajach objętych Umową ADR tj. w większości państw europejskich (51 państw).

Każde szkolenie kończy się egzaminem państwowym pod przewodnictwem przedstawiciela Marszałka Województwa. Egzamin ma formę testu jednokrotnego wyboru. Oznacza to, że wśród trzech odpowiedzi na każde pytanie tylko jedna jest prawidłowa.

 

Aby zdać egzamin, należy uzyskać następujące wyniki:

  • po kursie podstawowym z 30 pytań (zaliczają poprawne odpowiedzi na min. 20 pytań) – czas trwania 60 min
  • po kursie w zakresie przewozu w cysternach z 18 pytań (zaliczają poprawne odpowiedzi na min. 12 pytań) – czas trwania 40 min
  • po kursie w zakresie klasy 1 (wybuchowe) z 15 pytań (zaliczają poprawne odpowiedzi na min. 10 pytań) – czas trwania 30 min
  • po kursie w zakresie klasy 7 (promieniotwórcze) z 15 pytań (zaliczają poprawne odpowiedzi na min. 10 pytań) – czas trwania 30 min

Jeżeli egzaminowany chce zdawać egzamin jednocześnie po kursie podstawowym i specjalistycznym, to w pierwszej kolejności zdaje egzamin po kursie podstawowym i dopiero gdy uzyska z niego wynik pozytywny, jest dopuszczony do egzaminów po kursach specjalistycznych.

 

Radzimy:

  • Każdy z uczestników egzaminu otrzymuje inny test do rozwiązania. Nawet jak się trafi to samo pytanie, to odpowiedź prawidłowa może być inna i znajduje się ona na innym miejscu.
  • Zdajmy się zatem tylko na swoją wiedzę. Rozwiązując test, czytajmy uważnie pytania i wszystkie odpowiedzi. Jeżeli znamy prawidłową odpowiedź, to zaznaczamy ją w określony sposób w arkuszu odpowiedzi.
  • Jeżeli nie jesteśmy pewni odpowiedzi, to w pierwszej kolejności odrzucamy odpowiedzi naj mniej prawdopodobne.
  • Następnie bardzo uważnie przyglądamy się odpowiedziom, w który są słowa typu: „tylko”, „zawsze”, „nigdy”, „wszystkie”, „żadne”, „wyłącznie”, „jedynie” itp. Wystarczy znaleźć jeden przypadek niezgodny z tą odpowiedzią, aby uznać ją za nieprawidłową.
  • W ostateczności, gdy naprawdę nie znamy odpowiedzi, zakreślmy jakąkolwiek: mamy 33% szansę, że trafimy prawidłową. Brak odpowiedzi jest traktowany jako odpowiedź błędna. Również zaznaczenie więcej niż jednej odpowiedzi jest uważane za błąd.

Po ukończeniu szkolenia i zdaniu egzaminu uczestnik otrzymuje zaświadczenie ADR. Zaświadczenie ADR wydawane jest przez właściwego marszałka w języku polskim i angielskim na okres 5 lat, (uwaga: kierowca musi odbyć kurs podstawowy uzupełniający i zdać egzamin w ciągu 12 miesięcy poprzedzających wygaśnięcie uprawnienia). Zaświadczenie ADR obowiązuje we wszystkich krajach objętych Umową ADR tj. w większości państw europejskich (51 państw).

 

Zagrożenia pożarowe

Każdy kierowca, doradca, podobnie jak i osoba biorąca udział w obrocie towarami niebezpiecznymi powinni mieć świadomość, że jednostka transportowa przewożąca towary niebezpieczne, oznakowana tablicami barwy pomarańczowej, powinna posiadać elementy wyposażenia ochrony ogólnej i indywidualnej, które są dobrane odpowiednio do numerów nalepek ostrzegawczych właściwych dla załadowanych towarów. Numery nalepek może znaleźć w prawidłowo sporządzonym dokumencie przewozowym, jak i na opakowaniu towaru niebezpiecznego.

 

W każdej jednostce transportowej powinno być przewożone następujące wyposażenie:

  • klin pod koła, dla każdego pojazdu, o wielkości odpowiedniej do dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu i średnicy kół;
  • dwa stojące znaki ostrzegawcze;
  • płyn do płukania oczua);

 

oraz dla każdego członka załogi pojazdu:

  • kamizelka ostrzegawcza (np. określona w normie ISO 20471);
  • przenośne urządzenie oświetleniowe;
  • para rękawic ochronnych;
  • ochrona oczu (np. okulary ochronne)

 

Wyposażenie dodatkowe dla niektórych klas:

  • maska ucieczkowab) dla każdego członka załogi pojazdu, w przypadku numerów nalepek ostrzegawczych 2.3 lub 6.1;
    łopatac);
  • osłona otworów kanalizacyjnychc);
  • pojemnik do zbierania pozostałościc).

 

a) Nie jest wymagany w przypadku numerów nalepek ostrzegawczych 1, 1.4, 1.5, 1.6, 2.1, 2.2 i 2.3
b) Np. z pochłaniaczem zespolonym do gazu/pyłu typu A1B1E1K1-P1 lub A2B2E2K2-P2, podobna do określonej w normie EN 141.
c) Wymaga się wyłącznie dla materiałów stałych i ciekłych z numerami nalepek ostrzegawczych 3, 4.1, 4.3, 8 i 9.

Należy mieć świadomość, że wyposażenie to, by było skuteczne i potrafiło ochronić kierowcę w przypadku konieczności jego użycia, musi spełniać odpowiednie standardy a nie stanowić jedynie obowiązkowe wyposażenie pojazdu tylko po to, aby spełnić wymóg formalny podczas uczestniczenia w kontroli drogowej.

Bardzo istotną kwestią jest też stan techniczny i trwałość posiadanego już na stanie jednostki wyposażenia. Elementami, które przede wszystkim powinien sprawdzać kierowca są: stan maski ucieczkowej, przydatność i trwałość płynu do płukania oczu, stan baterii lub akumulatorów do przenośnego urządzenia oświetleniowego czy stan rękawic ochronnych.

Zespół czynności, które powinien podjąć i wykonać kierowca samochodu ciężarowego podczas awarii i pożaru:

  • zatrzymać pojazd z dala od innych pojazdów i obiektów budowlanych,
  • zahamować pojazd, wyłączyć silnik i
  • odłączyć akumulator,
  • odłączyć poszczególne człony jednostki transportowej, aby zminimalizować zasięg pożaru,
  • w miarę możliwości odseparować płonącą sztukę przesyłki od pozostałych towarów,
  • unikać źródeł zapłonu (nie palić i nie włączać żadnych urządzeń elektrycznych),
  • zawiadomić odpowiednie służby ratownicze, podając im wszystkie dostępne informacje dotyczące wypadku lub zagrożenia,
  • założyć kamizelkę ostrzegawczą i umieścić odpowiednio stojące znaki ostrzegawcze,
  • zapewnić przybyłym ratownikom łatwy dostęp do dokumentów przewozowych,
  • nie chodzić po uwolnionych materiałach, nie dotykać ich, zapobiegać wdychaniu oparów, dymu, pyłu i par poprzez pozostawanie po stronie nawietrznej,
  • o ile jest to właściwe i bezpieczne, użyć gaśnic w celu ugaszenia małego lub będącego w fazie początkowej pożaru obejmującego opony, hamulce lub komorę silnika,
  • oddalić się od miejsca wypadku lub zagrożenia, gdyż kierowca nie powinien sam gasić pożaru obejmującego towar niebezpieczny.

Jednostki transportowe przewożące towary niebezpieczne powinny być wyposażone

w gaśnice proszkowe dla grup pożarów:

 

A – pożary palnych ciał stałych,

B – pożary cieczy i roztopionych ciał stałych, oraz

C – pożary substancji gazowych.

 

Zamiast proszku może być zastosowany inny, odpowiedni środek gaśniczy. Środki gaśnicze nie powinny powodować uwalniania gazów toksycznych do wnętrza kabiny kierowcy lub pod wpływem ciepła wydzielanego podczas pożaru. Gaśnice powinny

spełniać wymagania normy europejskiej EN 3-7:2004 + A1:2007 lub równoważnej Polskiej Normy.

 

Gaśnice wyprodukowane przed 1 lipca 2011 r. zgodnie z normą EN 3, części 1-6 mogą być używane w dalszym ciągu. Powinny one być oznakowane znakiem

zgodności z normą uznaną przez właściwą władzę.

 

Wielkość gaśnic

W zależności od dopuszczalnej masy całkowitej jednostki transportowej, na jej wyposażeniu powinny znajdować się gaśnice w ilości i wielkości wskazanej w tabeli.

 

Ogółem w jednostce transportowej muszą być co najmniej dwie gaśnice, a pojemność żadnej z nich nie może być mniejsza niż 2 kg proszku gaśniczego.

 

Wyjątkowo, jedna gaśnica o minimalnej pojemności 2 kg środka gaśniczego wymagana jest przy przewozie towarów niebezpiecznych:

  • w ilościach ograniczonych w jednostce transportowej

(wyłączenie 1.1.3.6), oraz

  • materiałów zakaźnych klasy 6.2.

 

Nie wymaga się posiadania gaśnicy 2 kg odpowiedniej do gaszenia silnika lub kabiny, jeżeli pojazd wyposażony jest w gaśnicę stałą uruchamianą automatycznie

w razie pożaru silnika lub w inny, łatwy sposób.

 

Najczęściej popełniane błędy:

  • stosowanie gaśnic do gaszenia pożarów grup BC,
  • brak aktualnego badania gaśnicy,
  • niewłaściwie zapisana data badania gaśnicy,
  • zamontowanie gaśnic w miejscach trudno dostępnych, np. wewnątrz skrzyni na palety, za bocznymi osłonami, w miejscu, do którego nie można sięgnąć z poziomu gruntu,
  • brak właściwego zabezpieczenia przed wpływem czynników atmosferycznych,
  • posiadanie tylko jednej gaśnicy o pojemności np. 12 kg.

 

 

 

TABEL A 8 – WIELK OŚĆ GAŚNIC

W zależności od dopuszczalnej masy całkowitej jednostki transportowej, na jej wyposażeniu powinny znajdować się następujące gaśnice:

 

Dopuszczalna masa

 

całkowita jednostki

transportowej

 

Minimalna

 

liczba

gaśnic

 

Minimalna

 

pojemność

całkowita

gaśnic

na jednostkę

transportową

 

Gaśnica

 

odpowiednia

do gaszenia pożaru

silnika lub kabiny.

Co najmniej jedna

gaśnica

o minimalnej

pojemności:

 

Wymagania

 

dotyczące

dodatkowej

gaśnicy (gaśnic).

Co najmniej jedna

gaśnica powinna

mieć minimalną

pojemność:

 

 
≤ 3,5 tony2 szt.4 kg2 kg2 kg

 

 

 
> 3,5 tony ≤ 7,5 tony2 szt.8 kg2 kg6 kg

 

 

 
> 7,5 tony2 szt.12 kg2 kg6 kg

 

 

 

 

 

Znaki drogowe

Przewóz towarów niebezpiecznych regulowany jest nie tylko przepisami Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych, znanej jako ADR, ale również szeregiem innych przepisów, głównie krajowych.

Znak B-13 – „Zakaz wjazdu pojazdów z towarami wybuchowymi lub łatwo zapalnymi” oznacza zakaz ruchu pojazdów przewożących, określone w przepisach o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, towary niebezpieczne klas: 1, 3, 4.1, 4.2, 4.3, 5.1, 5.2 lub gazy palne klasy 2. w ilościach, dla których jest wymagane oznakowanie pojazdu tablicami ostrzegawczymi barwy pomarańczowej.

Znak B-13a – „Zakaz wjazdu pojazdów z towarami niebezpiecznymi” oznacza zakaz ruchu pojazdów przewożących, określone w przepisach o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, towary niebezpieczne w ilościach, dla których jest wymagane oznakowanie pojazdu tablicami ostrzegawczymi barwy pomarańczowej. W przypadku konieczności wyeliminowania z ruchu tylko określonych klas lub grup towarów niebezpiecznych albo określonego sposobu ich przewozu pod znakiem B-13a powinna być umieszczona tabliczka z odpowiednim napisem, np.: „Dotyczy towarów klasy 3.”, „Dotyczy towarów klasy 3., II grupy pakowania”, „Dotyczy przewozu towarów luzem”.

 

Znak B-14 – „Zakaz wjazdu pojazdów z towarami, które mogą skazić wodę” oznacza zakaz ruchu pojazdów przewożących, określone w przepisach o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, towary niebezpieczne klas: 3, 4.3, 6.1, 6.2, 8, gazy trujące lub gazy żrące klasy 2. lub towary niebezpieczne zagrażające środowisku klasy 9. w ilościach, dla których jest wymagane oznakowanie pojazdu tablicami ostrzegawczymi barwy pomarańczowej.

Znak C-17 – „Nakazany kierunek jazdy dla pojazdów z towarami niebezpiecznymi” oznacza obowiązujący, wskazany znakami C-2, C-4, C-5, C-6, C-7 lub C-8, kierunek jazdy na skrzyżowaniu pojazdów przewożących towary niebezpieczne wszystkich klas w ilościach wymagających oznakowania pojazdu tablicami barwy pomarańczowej. Znak ten może być również stosowany na dużych placach postojowych, terminalach portowych lub terminalach odpraw celnych w celu wskazania kierunku do miejsc postojowych przeznaczonych dla tych pojazdów. Umieszczona pod znakiem tabliczka z odpowiednim napisem wskazuje, że nakazany kierunek jazdy dotyczy pojazdów przewożących tylko określone klasy lub grupy towarów niebezpiecznych lub określonego sposobu przewozu tych towarów.

Znak D-18 – „Parking” oznacza miejsce przeznaczone na postój pojazdów (zespołów pojazdów) z wyjątkiem przyczep kempingowych. Jeżeli parking przeznaczony jest do postoju tylko określonego rodzaju pojazdów, w dolnej części znaku umieszcza się symbol pojazdu barwy białej zgodny z przedstawionymi na tabliczkach T-23 lub na znaku F-20.

Znak F-12 – „Znak wskazujący przejazd tranzytowy umieszczany przed skrzyżowaniem” wskazuje zgodnie ze strzałką kierunek przejazdu tranzytowego pojazdów wskazanych umieszczonym na znaku symbolem pojazdu. W przypadku pojazdów przewożących towary niebezpieczne symbol pojazdu umieszcza się na białym tle, przez co znak przypomina w swojej formie znak informacyjny. Jeżeli objazd tranzytowy jest tylko przejazdem zalecanym, to znaki F-12 powinny być stosowane samodzielnie. Jeżeli jest to przejazd obowiązujący, to znak F-12 jest uzupełnieniem odpowiednich znaków zakazu i ewentualnie odpowiednich znaków uprzedzających o zakazie (F-5 lub F-6).